تشبیه استمداد (قرآن)در سوره کهف و قصص از تشبیه استمداد جستن از دیگران به بازو استفاده شده است. ۱ - تشبیه استمداددر سوره کهف استمداد جستن از دیگران به بازو تشبیه شده است: ما اشهدتهم خلق السمـوت والارض ولا خلق انفسهم وما کنت متخذ المضلین عضدا. «(من) آنان را نه در آفرینش آسمانها و زمین به شهادت طلبیدم و نه در آفرینش خودشان و من آن نیستم که گمراهگران را همکار خود بگیرم.» ۱.۱ - دیدگاه تفسیر نمونهچه زشت است که انسان خدای عالم و آگاه و رحیم و مهربان و فیض بخش را رها کند، و شیطان و دار و دسته اش را به جای او بپذیرد، این زشت‌ترین انتخابهاست، کدام عاقل دشمن را که از روز نخست، کمر به نابودیش بسته، و سوگند یاد کرده، بعنوان ولی و رهبر و راهنما و تکیه گاه می‌پذیرد؟! آیه بعد دلیل دیگری بر ابطال این پندار غلط اقامه می‌کند، و می‌گوید: " ما ابلیس و فرزندانش را به هنگام آفرینش آسمانها و زمین، و حتی به هنگام آفرینش نوع خودشان، در صحنه حاضر نساختیم" (ما اشهدتهم خلق السماوات و الارض و لا خلق انفسهم). تا از آنها در آفرینش جهان کمک بگیریم یا از اسرار خلقت آگاه و مطلع شوند. بنا بر این کسی که هیچگونه دخالتی در آفرینش جهان و حتی نوع خود نداشته و از اسرار و رموز خلقت به هیچوجه آگاه نیست چگونه قابل ولایت یا پرستش است، و اصولا او چه قدرتی دارد، و چه نقشی می‌تواند داشته باشد، او موجودی است ضعیف و ناتوان و حتی ناآگاه از مسائل خویشتن، او چگونه می‌تواند دیگران را رهبری کند؟ و یا آنها را از مشکلات و گرفتاریها رهایی بخشد؟! و در پایان اضافه می‌کند: " من هرگز گمراه کنندگان را دستیار خود انتخاب نمی‌کنم" (و ما کنت متخذ المضلین عضدا). یعنی آفرینش بر پایه راستی و درستی و هدایت است، موجودی که برنامه اش اضلال و افساد است در اداره این نظام، جایی نمی‌تواند داشته باشد، چرا که او درست در جهت مخالف نظام آفرینش و هستی است، او خرابکار است و ویرانگر، نه مصلح و تکامل آفرین. ۲ - تشبیه کمک برادر به بازودر سوره قصص کمک برادر حضرت موسی به بازو تشبیه شده است: قال سنشد عضدک باخیک ونجعل لکما سلطـنـا فلا یصلون الیکما بـایـتنا انتما و من اتبعکما الغــلبون. «فرمود به زودی بازویت را به (وسیله) برادرت نیرومند خواهیم کرد و برای شما هر دو تسلطی قرار خواهیم داد که با (وجود) آیات ما به شما دست نخواهند یافت شما و هر که شما را پیروی کند چیره خواهید بود.» ۲.۱ - کمک برادراز آنجا که این ماموریت بسیار بزرگ و سنگین بود و موسی می‌خواست هرگز با شکست مواجه نشود این تقاضا را از خداوند بزرگ کرد. خداوند نیز دعوت او را اجابت کرد، و به او اطمینان کافی داد و فرمود: " ما بازوان تو را به وسیله برادرت ( هارون) محکم می‌کنیم" (قال سنشد عضدک باخیک). ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۰۴، برگرفته از مقاله «تشبیه استمداد». |